skip to Main Content

FYRIR 1970

Í kjölfar þéttbýlismyndunar á 19. öld myndaðist vettvangur fyrir fólk sem hrífst af eigin kyni að hópa sig saman í friði og mynda sameiginlega sjálfsmynd. Hóparnir fóru sums staðar á yfirborðið á 20. öld, sérstaklega upp úr seinni heimsstyrjöld, en á Íslandi gerðist það ekki fyrr en á áttunda áratugnum, m.a. vegna fámennis og vegna þess að þéttbýlismyndun var seinna á ferð hérlendis. Fram að því þurftu samkynhneigðir Íslendingar að flytja til erlendra stórborga í leit að samfélagi.

1924

Guðmundur Sigurjónsson Hofdal var dæmdur af Bæjarþingi Reykjavíkur í 8 mánaða betrunarhúsvinnu fyrir að hafa átt „holdlegt samræði við aðra karla“, brot á 178. grein hegningarlaganna. Þar með varð hann eini maðurinn til að hafa verið sakfelldur fyrir samkynhneigð fyrir íslenskum dómstólum.  Guðmundi var veitt uppreisn æru með konungsbréfi 8. ágúst 1935, en orðspor hans beið þess aldrei bætur. Hann var frægur glímukappi og hafði meðal annars farið á Ólympíuleikana fyrir hönd Íslands.

olympiuleikarnir1908

Guðmundur er þriðji frá vinstri 

Halldór_Kiljan_Laxness_1955

Halldór Laxness

1925

Halldór Laxness skrifar tímaritsgrein sem hann kallar „Af menningarástandi“. Þar segir hann að borg geti ekki kallað sig heimsborg nema þar finnist samkynhneigð, sem þótti afar ögrandi fullyrðing á þeim tíma.

Og þar sem menningin átti ekki neina fulltrúa á Íslandi frammeftir síðustu öld, fyrir utan hafnaríslendinga, en nokkra flakkara uppum sveitir og latínuskólaræfilinn á hrakhólum . . . þá hefur Reykjavík í skjótri svipan eignast hvaðeina sem heimsborg hentar, ekki aðeins háskóla og kvikmyndahús, heldur einnig fútboll og hómósexúalisma.

1940

Íslenskum hegningarlögum er breytt svo nú er ekki lengur ólöglegt að stunda samræði með einstaklingum af sama kyni. Hinsvegar þurfa báðir aðilar að vera orðnir átján ára og væri annar eldri, mátti dæma viðkomandi í allt að þriggja ára fangelsi. Þessi klausa í lögunum var um áratugabil notuð til að vekja ótta og hegna samkynhneigðum fyrir kynhneigð sína.

elias Mar

1949

Bókin Man ég þig löngum eftir Elías Mar kemur út. Hún er fyrsta íslenska skáldsagan þar sem aðalpersónan er samkynhneigð.

1950 -1970

Mikið af óhróðri um samkynhneigða var birtur í fjölmiðlum á sjötta og sjöunda áratugnum og sérstaklega í Mánudagsblaðinu.  Þar er meðal annars skrifað:

“Merkir læknar hér hafa upplýst blaðið um það, að veikgeðja unglingar geti verðið ‘homosexuals’, ef þeirra er freistað …” og: „Kynvilla er löstur, sem hefur fylgt mannkyninu frá fornu fari og stundum verið útbreiddur“.

manudagsbladid
mánudagsblaðið3
fortíðin
Screen Shot 2017-07-18 at 16.45.52
stúlkur striplingar

FYRIR 1970

Back To Top